7 Soruda MiCA Düzenlemesi?

AB’de dönüm noktası niteliğinde bir düzenleyici çerçeve olan Kripto Varlık Piyasaları Yasası (MiCA), Avrupa Parlamentosu 20 Nisan 2023’te AB Ekonomik ve Mali İşler Konseyi ise 16 Mayıs 2023’te onaylamış olup yasa da resmen Haziran ayında yürürlüğe girmiştir. Bu düzenleme, dijital varlıklar alanında şeffaflık, tekdüzelik ve güvenlik sağlamak üzere tasarlanmıştır.

1- MiCA Nedir?

MICA, AB’deki kripto varlıkların düzenlenmesi için her şeyi kapsayan bir yasal çerçeve oluşturmayı amaçlayan bir mevzuattır. Esasen MiCA, finansal piyasa düzenlemelerinde halihazırda bulunan en iyi uygulamalardan bazılarını almakta ve bunları kripto endüstrisine uygulamaktadır.

MiCA’nın temel hedefleri şunlardır:

• Çeşitli AB ülkelerinde bulunan bireysel düzenlemeleri tek bir birleştirici ve kapsamlı çerçeve ile değiştirmek
• Kripto varlık hizmet sağlayıcıları ve token ihraççıları için daha net kurallar belirlemek
• Mevcut finansal düzenlemelerin kapsamına girmeyen kripto varlıkların düzenlenmesinde daha fazla kesinlik sağlamak

2- MiCA’yı Kim ve Nasıl Uygulayacaktır?

MiCA kapsamındaki işletmeler veya kripto varlık hizmet sağlayıcıları (CASP’ler) şunları içermektedir:

• Saklama cüzdanları (custodial wallet)
• Kriptodan kriptoya işlemler veya kriptodan fiat işlemlere yönelik borsalar
• Kripto alım satım platformları
• Kripto varlık (yatırım) danışmanlığı firmaları ve kripto portföy yöneticileri

Varlıkların uygulanabilirliği açısından MiCA üç tür varlığı kapsamaktadır:

• Varlık referanslı tokenlar (emtialar veya bir veya birkaç para birimi tarafından desteklenen sabit coinler dahil)
• E-para tokenleri (tek bir fiat para birimi ile desteklenen sabit paralar)
• Utility tokenlar dahil diğer tokenlar

MiCA, NFT’ler (değiştirilebilir olmayan tokenler) için yalnızca NFT’nin düzenlemede yer alan varlıklardan birine benzer özelliklere sahip olması durumunda kapsama almaktadır. Diğer bir deyişle NFT yukarıdaki özelliklere sahipse kapsamdadır. Bu sebeple fractional NFT denen, gayrimenkulleri NFT lere parçalayan token’ların kapsama girdiği söylenebilir.

Stable coin’ler Türkiye’de TCMB düzenlemesine göre epara kabul edilmişken, AB’de kripto para olarak kabul edileceği gözden kaçmamalıdır.

3- MiCA, DeFi uygulamaları için geçerli olacak mı?

Hayır, MiCA, aracılar olmadan çalıştıkları için dApp’ler için geçerli olmayacağı söylenebilir. DeFi bir tür dApp olduğundan, bu kurumlar için geçerli olmayacaktır. Bununla birlikte mevzuatta ““in a fully decentralised manner without any intermediary “ ifadesi mevcuttur. Bu sebeple yarı merkezi girişimlerin kapsamda olacağı söylenebilir. Defi’lerle ilgili yeni bir yazıyı haftaya yayımlayacağız, o güne kadar geçen seneki blog yazımıza göz atabilirsiniz.

Düzenlemenin Önemli Konuları Nelerdir? 

MiCA ile birlikte, ulusal düzenlemeler kadük olacak ve bu düzenlemeye uyumlu hale gelmesi gerekecektir.  Bunun yerine MiCA, tüm AB ülkeleri tarafından kullanılacak tek bir yetkilendirme sistemi getirmektedir. Kayıtlı oldukları ülkelerde yetkilendirilmiş olan CASP’ler (borsa vb. kurumlar) artık hizmetlerini tüm AB ülkelerine sunabilecekler. Tipik olarak, ulusal lisanslar yalnızca verildikleri ülkedeki operasyonlara izin vermekteydi, bu nedenle söz konusu düzenleme işletmelerin daha az lisansla daha büyük pazarlarda faaliyet göstermesine izin vermektedir.

4- MiCA kripto varlık servis sağlayıcılarına (borsalara ve diğer platformlara) ne gibi yükümlülükler getirmektedir ?

Düzenleme kapsamında CASP’ler için yeni yükümlülüklerden bazıları aşağıdaki gibidir:

• Bir AB ülkesinde ofise sahip olmak ve AB ülkesinde ikamet eden en az bir yöneticiye sahip olmak
• Kara para aklamayı önleme (AML), hizmetlerin sürekliliği ve veri güvenliği politika ve prosedürlerinin uygulanması
• Pazarlama iletişimine ilişkin kurallara uyulması
• Piyasanın kötüye kullanılmasının önlenmesi ve şikayetlerin doğru bir şekilde ele alınması için belirli uygulamaların benimsenmesi (bu, Terra Luna ve FTX gibi daha fazla vakanın önlenmesini amaçlamakta). Yeni uygulamalara bir örnek olarak CASP’lerin hem müşterilerini hem de kullanıcılarını yaptıkları işlemlerin riskleri konusunda uyarması gerekmektedir.
• Dürüst, adil ve profesyonel iletişim kuralları
• Fiyatlandırma, maliyet ve ücret politikalarının yanı sıra kripto varlık faaliyetlerinin çevresel etkilerine ilişkin bilgilerin kamuyla paylaşılması.

5- MiCA token/coin ihraç süreçlerini nasıl etkileyecektir?

Token ihraç etmeyi planlayan girişimler bir whitepaper yayınlamaları, token ihraç eden ve bunları whitepaper’a uygun olarak işleten bir tüzel kişiliğe sahip olmaları gerekecektir. Bu da anonim ihraççılara sahip merkezi olmayan TGE’lerin (Token Üretme Etkinlikleri) veya IEO’ların/IDO’ların (İlk Borsa Arzları ve İlk Dex Arzları) mümkün olmayacağı anlamına gelmektedir. Ancak, daha küçük token arzları bu gereklilikten muaf tutulabilmektedir. BTC gibi bir tokenin ihraççısı yoksa, borsa tarafından hazırlanan whitepaper kullanıcıları tokenin potansiyel riskleri konusunda uyarmak zorunda kalacak ve borsa bu token için tüm sorumluluğu üstlenecektir. MiCA, ihraççılara ve borsalara yardımcı olmak için, biraz belirsiz ve net olmayan mevcut kuralları açıklığa kavuşturarak white paper’ların nasıl görünmesi gerektiğini ana hatlarıyla düzenlemektedir.

6- Stable Coin’ler MiCA’dan Nasıl Etkilenmektedir?

Algoritmik stabilcoinler yasaklanmıştır ve varlığa dayalı stable coinlerin katı kurallara uyması gerekecektir.

• Algoritmik sabit coinler artık mümkün olmayacaktır. Düzenleme, algoritmik stabilcoinleri yasaklamanın yanı sıra, fiat destekli stabilcoinlerin 1: 1 oranına sahip bir likit rezerv tarafından desteklenmesini de öngörmektedir.
• Stabilcoin ihraççıları için diğer gereklilikler aşağıdakileri temel olarak içermektedir.
• Dayanak varlıklarını ve rezerv varlıklarını korumak için belirli prosedürlerin uygulanması
• Şikayetleri ele alma prosedürleri ile piyasa suistimalini ve içeriden öğrenenlerin ticaretini önlemeye yönelik prosedürlerin oluşturulması
• Üçüncü bir tarafça muhafaza edilecek diğer varlıklardan izole edilmiş bir varlık rezervinin oluşturulması ve sürdürülmesi.

7- MiCA Ne Zaman Yürürlüğe Girecektir?

Düzenleme, Haziran 2023’de yasalaşmıştır. Haziran 2024’e kadar Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi’nin (ESMA), Avrupa Bankacılık Otoritesi (EBA) ile işbirliği içinde, taslak alt düzenlemeler hazırlaması beklenmektedir. Aynı dönemde, alt yönetmeliklerin varlık referanslı ve e-para tokenlerini kapsayan III. ve IV. Başlıklarının uygulanmaya başlaması öngörülmektedir.

Son olarak, Aralık 2024’e kadar, MiCA kurallarının geri kalanı tam olarak yürürlüğe girecektir.